مقدمه

گزارش حاضر به‌‌منظور بررسی و تحلیل وضعیت حقوق بشر در افغانستان با تمرکز بر رویدادهای مهم نقض حقوق مدنی و سیاسی و وضعیت حقوق بشری زنان در ۶ ماه نخست سال ۲۰۲۳ تهیه شده است. بر بنیاد یافته‌‌های این گزارش،‌‌ در مدت زمان یاد شده حملات تروریستی و منازعات مسلحانه در مقایسه با سال‌‌های گذشته کاهش یافته و به‌‌ تبع آن میزان تلفات ملکی ناشی از این نوع رویدادها نیز کمتر بوده است؛ اما دیگر اشکال نقض حق حیات و به‌‌خصوص قتل‌‌های هدفمند، مرموز و فرا قضایی هم‌‌چنان به‌‌طور گسترده توسط طالبان و افراد ناشناس انجام شده است.

همین‌‌طور،‌‌ محدودیت‌‌های روز افزونی بر عرصه‌‌های مختلف زندگی سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی شهروندان و به­ویژه زنان اعمال شده و طالبان طی این مدت بدون هیچ­ نوع پاسخ­گویی و احساس مسئولیت، به سرکوب خشونت­آمیز تشکل‌‌ها و تجمعات اعتراضی، بازداشت خودسرانه و غیر قانونی کارمندان حکومت پیشین، زنان و مردان معترض، فعالان حقوق بشر، خبرنگاران و مخالفان خود ادامه داده‌‌اند. اعمال محدودیت‌‌های گسترده از سوی طالبان و تحمیل آن با استفاده از زور و خشونت، به تشدید فضای سرکوب و خفقان در سراسر کشور انجامیده است. وضعیتی که در مقایسه با سال ۲۰۲۲ در ابعاد مختلف بدتر شده و به این ترتیب، طالبان عرصه را بر هر نوع تلاش مدنی فردی و گروهی تنگ تر کرده‌‌اند.

افزون براین، شکنجه و بدرفتاری با زندانیان و اجرای مجازات ظالمانه و غیر انسانی از دیگر موارد جدی نقض حقوق بشر توسط طالبان در جریان شش ماه نخست سال ۲۰۲۳ می‌‌باشد که رواداری آن‌‌ها را مستند کرده و در گزارش حاضر بازتاب داده است.

انتظار می‌‌رود که یافته‌‌ها و پیشنهادات این گزارش، مورد توجه جدی جامعه جهانی، سازمان ملل متحد، سازمان‌‌های حقوق بشری،‌‌ مقامات حاکم و دیگر مراجع ذیربط قرار گرفته و گام‌‌های عملی برای تأمین حقوق انسانی شهروندان افغانستان برداشته شود.

روش جمع‌‌آوری معلومات

رواداری، از اول جنوری تا ۳۰ جون سال ۲۰۲۳ با ۳۵۳ تن به‌‌ شمول ۵۲ زن از فعالان حقوق بشر، قربانیان و بستگان آن‌‌ها، شاهدان عینی، وکلای مدافع، کارمندان پیشین و برحال نهادهای عدلی و قضایی، زندانیان رهاشده، خبرنگاران محلی، «وکلای گذر»، مسئولان مراکز صحی و آموزگاران نهادهای آموزشی در ۳۰ ولایت افغانستان مصاحبه انجام داده و رویدادهای نقض حقوق بشر را مستند کرده است. از این‌‌رو، داده‌‌ها و اطلاعات مرتبط با نقض حقوق بشر که در این گزارش مطرح می‌‌شود از طریق مصاحبه با منابع یاد شده بدست آمده و در چهارچوب اسناد بین‌‌المللی حقوق بشر تحلیل و ارزیابی شده است.

هم‌‌چنین، از یافته‌‌ها و گزارش‌‌های قبلی رواداری و برخی از گزارش‌‌های مرتبط دیگر که توسط نهادها و مراجع حقوق بشری منتشر شده نیز استفاده شده است. علاوه‌‌ برآن، اسناد کتبی، فرامین و نامه‌‌های رسمی را که طالبان در ۶ ماه نخست سال ۲۰۲۳ صادر کرده و در اختیار رواداری قرار گرفته است از دیگر منابع معلومات مندرج در این گزارش می‌‌باشند.

جمع‌‌آوری معلومات و مستند کردن رویدادهای نقض حقوق بشر در افغانستان، باتوجه به ایجاد موانع و اعمال محدودیت‌‌های گسترده توسط طالبان، کار دشوار و پر چالشی بوده است. یافته‌‌های رواداری نشان می‌‌دهد که طالبان محدودیت‌‌های شدیدتری را در جریان شش ماه نخست سال ۲۰۲۳ بر دسترسی به اطلاعات وضع کرده‌‌اند. بنابراین، آن‌‌چه در این گزارش مطرح می‌‌شود تنها بخشی از رویدادهای مهم نقض حقوق بشر می‌‌باشد که رواداری متناسب با امکانات، ظرفیت‌‌ها و منابعی که در اختیار دارد توانسته است آن‌‌ها را مستند کند.

قابل یادآوری است که از ارائه جزئیات در مورد شهرت مصاحبه شوندگان و نیز تاریخ و محل دقیق شماری از رویدادهای نقض حقوق بشر به دلیل این‌‌که امنیت منابع و قربانیان را به خاطر می‌‌اندازد، عمداً خود داری شده است.

برای دانلود گزارش کامل اینجا کلیک کنید.